DEPREMLE birlikte büyük bir konteyner muhtaçlığı oluşunca kesimdeki firmalar da alışık olmadıkları bir yoğunluğun içine girdi. Yüklü olarak ihracata çalışan kesim, rotasını iç piyasaya çevirip kapasitesini artırdı. 33 yıldır bu kesimde faaliyet gösteren Vefa Küme İdare Konseyi Lideri Orhan Güner, yeni şartlara ahenk sağlamak için son iki ayı uykusuz geçirdiklerini lakin tekrar de ağır talebe yanıt veremediklerini anlattı. Türkiye’nin hala 200 bin konteyner açığı olduğunu, toplam kapasitenin ise günlük 1.000 adete cevap verebildiğini söyleyen Güner, sarsıntıyla birlikte çok sayıda yeni konteyner üreticisinin de ortaya çıktığını söz etti. Güner, husus standartlara gelince ise çok sayıda soru işareti oluştuğuna dikkat çekti.
Depremle birlikte birden teğe çok hareketli bir periyoda girdiniz sanırım. Şu anda durum nasıl?
Birden fevkalade bir gerilime girdik tabi. Biz 33 yıldır bu işi yapıyoruz, prefabrik yapılar üretiyoruz. Olağanda zelzeleye karşı konteyner üreten bir fabrika değiliz. Memleketler arası müteahhitlerle proje bazlı çalışıyoruz. Onlara Konteynerden büyük kamplar kurarız. Bunun yanı sıra çelik yapılar da yaparız. Zelzele öncesi ihracat odaklı önemli bir yoğunluğumuz vardı. Elimizde birkaç tane de büyük proje bulunuyordu. Birden ihracat yasağı gelince mallar gümrükten döndü. Bir taraftan gelen ağır talebe karşılık veremiyorsunuz, başka yandan yurtdışına bunu anlatmak zorundasınız. Alışılmış o ortada bu işin dönüşümü de gerekiyordu. Biz daha önce mülteci konteynerleri de yaptık lakin bu bambaşka bir husus. Bütün odak üzerimize toplanınca o gerilimle biz iki ay günde birkaç saatlik uykuyla yönetim ettik.
Neden kapasite artırılamıyor?
Konteynerlerin tabanında, prefabrik yapıların duvarlarında kullanılan çok kritik bir hammadde var. Ve bu hammaddeyi Türkiye’de yalnızca üç fabrika üretiyor. Bunlardan biri de biziz. Bu eser olmayınca konteyneri yapamıyorsunuz. Son devirde alternatif eserler uygulayanlar oldu fakat bu eserin yerini doldurmuyor. Konteyneri üretmek için panel lazım. Bütün fibercement üreticileri konteyner tabanı üretse Türkiye’nin üretebileceği total sayı günde 850 -1000 adet civarında. Ben Türkiye’nin günde bin 500 konteyneri toparlayacağını zannetmiyorum. Bu lakin alternatif materyallerle, farklı dizaynlar yapılıp sağlanabilirdi ancak o da bugünün işi değil. Evvelce çalışılması gerekirdi.
Sizin günlük kapasiteniz ne kadar?
Biz şu anda 70’leri zorluyoruz. Zira her şey bizimle bitmiyor. Kapı bulamıyorsunuz, kapının menteşesini bulamıyorsunuz. Biz şu anda yalnızca İstanbul’daki tesisimizde üretim yapıyoruz fakat Bilecik’teki fabrikamızda da müsait bir alanımız vardı. Sarsıntıdan sonra süratle organize olup, ikinci konteyner sınırını da oraya koyduk. Orada da üretime başlamak üzereyiz. Yani kısa mühlet içinde günlük 100 adeti bulacağız.
İHTİYAÇ 200 BİN ADET
Türkiye’deki şurası konteyner sayısı kaça ulaştı?
Şu anda Türkiye’de halihazırda 45-50 bin adet civarında konteyner bulunuyor. Lakin natürel bu konteynerler süreksiz. Yani çadırın bir üst segmenti diyebiliriz. Bunların içinde bence azamî bence bir yıl yaşanılabilir. Zelzele bölgeleri için bunların bir üst segmenti prefabrik yapılardır. Onlar 15-20 yıl kullanılabilir. Tekrar sökülüp öteki yere aktarılabilir. Onun daha üst segmenti ise betonarme yapıların alternatifi olan, hafif çelik yapılardır. Bunlar kalıcıdır ve betonarmeyle tıpkı maliyetlerdedir. Türkiye bu yapılarla daha yeni tanıştı. Üç-dört yıllık bir kıssası var. Lakin biz bu hafif çelik yapıları 20 yıldır yapıyoruz. Betonarmeden çok daha süratli yapılıyor. Konforlu, süratli ve zelzele bölgesi için çok uygun yapılardır. Dünyada da ağır olarak kullanılır.
Siz şu anda zelzele bölgesine hafif çelik yapı da yapıyor musunuz?
Biz çok altyapılı işlere girmemeye çalışıyoruz. Kendi alanımızda kalıp, müteahhitlere tahlil ortağı oluyoruz. Onlar altyapıyı ve etraf düzenlemesini yapıyor. Biz de üstyapıyı yapıyoruz. Artık Defne’deki bir hastane bu usulle yapılıyor. Süratli gitsin diye iş dörde bölündü. Biz de dörtte birlik kısmını yapıyoruz.
Peki şu anda bekleyen ve karşılayamadığınız ne kadarlık konteyner talebi var?
Bizim yaptığımız kontrat şu anda 6 bin 200’ler civarında konteyneri, yaklaşık bin 500’e yakın da prefabrik yapıyı kapsıyor. Bu işlerde yarılara geldik fakat doğal şu anda yeni iş alamıyoruz. Haziran’ın 15’inden sonra yeni taleplere bakacağız.
Deprem bölgesinin toplam konteyner gereksinimi ne kadar?
Devlet 200 bin konteynerden bahsediyor. Bir de şirketler kendi çalışanları için kendi konteyner kentlerini yapıyorlar. Personellerin konutları yıkıldı. Fabrikalar oldukça bir mühlet çalışmadı. Münasebetiyle artık onlar bir an önce personellerini barındırmak için bizden modüler konteynerler istiyorlar.
“Biz alanda daha şimdi Çin konteynerleri görmedik. Tahminen bundan sonra olur. Ben de Çin’den kendi standartlarıma nazaran levha sipariş ettim. Parasını ödedim, 20 gün sonra mamulü yükleyecekler. İki ay sonra da gelecek. Natürel o vakit işlerin durumu ne olacak, talep birebir halde olacak mı bilinmeyen. Çin artık dünyanın üretim üssü olmuş durumda. Orada istediğiniz kaliteyi bulabilirsiniz. Düşük kaliteli de var, çok uygunu de. Münasebetiyle kaliteyi siz belirlerseniz istediğiniz eseri alıyorsunuz. Lakin işi bilmeden, inisiyatifi Çinliye bırakırsanız o vakit hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz.”
DÜZGÜN STANDARTTA YAPILIRSA SICAĞI ÇEKMEZ
Konteynerler yaz için elverişli mi… ‘Bütün ısıyı çeker’ yorumları yapılıyor.
O üreticinin eserine nazaran değişir. Çatı, duvarda kullanılacak gereçler aşikardır. Siz o standardı sağladığınızda, kâfi konforu da venmiş olursunuz. Fakat mesela siz ortaya seksenlik cam yünü koyuyorsunuz, tahminen standartlara nazaran üretim yapmayan üretici hiç koymuyor. Ben beş santim duvar yapıyorum, vatandaş dört santim yapıyor. Biz panel kullanıyoruz lakin herkes bu malzemeyi kullanıyor mu bilemem. Şunu biliyorum, olağan standartlarda üretilmiş bir konteynerde bu dedikleriniz olmaz. Yazın bütün sıcağı çekmez. Zira izolasyon yapıyorsunuz. Elbette şu anda merdiven altı üretim had safhada, onlarda ne olur bilemem..
ÇİN’DEN GETİRMEK EN AZ 2 AY
Bir de ithalat konusu var. Nereden geliyor şu anda ithal mallar?
Tabii en değerli üretici Çin. Ben de bu süreçte atladım, Çin’e gittim. 10 gün kaldım. Gereç konusu kritik bizim için. Oradan tedarik yapıp, fabrikanın kapasitesini artırırım diye düşündüm. Modül yapı firmalarıyla görüştüm. Şayet siz ne istediğinizi biliyorsanız Çin’de yok yok. İthalata vergi avantajı getirildiği için Çin’den gelecek eserler Türkiye’ye nazaran yüzde 25 daha avantajlı. Ancak Çin’den eserlerin gelmesi siparişten sonra iki ay sürüyor. Ve eserler demonte olduğu için burada tekrar montaj yapılması gerekiyor. Yani materyal geldikten sonra konteynerin devreye girmesi en erken iki hafta.
KRİTER İHRACATINI YAPABİLMEK
Peki burada kriter ne olmalı konteyner alırken? Beşerler hangi gereçlerin kullanıldığını bilemez ki…
Bence kriter ihracat olmalı. Konteyner aldığınız firma bu işin ihracatını yapıyor mu yahut yapabilir mi? Yaptığı eseri dışarı satabiliyorsa, düzgün gereç kullanıyordur. Bence konteyner alacaklar, bilinen firmalardan alsınlar ki daha sonradan servis imkânları olsun, firmaya tekrar ulaşabilsinler. Yahut bilinen firmalardan belirli standartları alıp ona nazaran dışarıda yaptırıyorlarsa yaptırsınlar. Yoksa iki gün sonra çatıları akabilir, tavan başlarına çökebilir. Tesisatlarında sorun çıkabilir. Ucuz aldım diye ziyanlı çıkabilirler.
BAĞINA BAHÇESİNE GÖTÜRÜRLER
Kalıcı konutlar tamamlandığında bölgede bir konteyner kirliliği oluşma riski var mı sizce?
İnsanlar kalıcı konutlara geçse de alırlar bunları bağına, bahçesine götürürler. Yani devlet bunları alıp da daha sonra farklı yerlere aktarırız diye düşünüyorsa da bence sıkıntı. Sonuçta bu sihirli bir kutu. İçinde odası, banyosu, tuvaleti, mutfağı var. 21 metrekarede üç-dört kişilik aileyi aşikâr bir müddet yaşatacak bir standartta hazırlanıyor. Adam niçin versin ki onu…
55 BİNE DE VAR 100 BİN TL’YE DE
Şu anda sayılar nasıl?
Benim 55 bin liraya bağladığım küme da var, 85 bin liraya sattığım da, 91 bin TL’ye el sıkıştığım da. En son 100 bin liradan satış yaptık. Olağan içinde kullanacağınız materyale nazaran de fiyat değişir. Dört santim panel kullanırsınız diğer bir şey olur, beş santim kullanırsanız öteki.
YURTDIŞINA 2-3 KATI FİYATA SATIYORDUM
Fiyatlar konusuna da gelmek istiyorum. ‘2- 2.5 ayda fiyatlar katlandı’ deniyor…
Şu anda piyasada bir birkaç tip konteyner var. Bunlardan içi boş olanları 55-60 bin lira civarında. 2 ay önce biz bu konteynerlerden yapmıyorduk. Üretim yaptığımız büyük bir küme bize bu türlü bir soruyla geldi. Hatta bayağı bir yaygara olmuş idarede fiyatlar konusunda. Ben de bütün belgeleri hazırlayıp, gittim. 6 Şubat’ta biz mal almışız, panelin metrekaresi 9.75 dolarmış. 7 Şubat’ta 10 dolardan ilişki yapmışız. 17 Şubat’ta tıpkı paneli 12.75’ten almışız. 23 Şubat’ta 14.5 dolardan temas yapmışız. Bunun üzerine bir de KDV indirimi geldi. Malzemeyi yüzde 18’le alıp, bitmiş eseri yüzde 1’le satıyorsunuz. Ben bu sayıları gösterince ‘tamam biz anladık’ dediler. Kaldı ki biz bu fiyatların çok daha üstü fiyatlara yurtdışına proje yapıyorduk. Elimde sözleşmelerim var. Polonya’da, Fransa’da işlerimiz vardı. 250 bin liraya konteynerde satıyorduk. Şu anda zelzele baskısıyla fırsatçı durumuna düşeceğiz diye konteyner fiyatını yükseltemiyoruz da.
SADECE BİZDEN AYRILAN 10-15 KİŞİ VAR
Yeni üreticiler mi ortaya çıktı?
Talep yüksek olunca herkes başına nazaran bir şey yapmaya başladı. Mesela zelzeleden evvel İstanbul’da konteyner üreten yalnızca dört-beş tane firma vardı. Şu anda İstanbul’da herhalde 100 yerde konteyner yapılıyor. Türkiye çapında da son iki ayda yeni 300 civarı üretici ortaya çıktı. Zelzeleden evvel aklı başında 20-25 firma vardı. Yalnızca bizimle çalışanlardan ayrılıp kendi firmasını kuran bir 10-15 kişi var. Teşebbüsçü bir milletiz.
ORHAN GÜNER KİMDİR
1964 yılında Samsun’da doğan Orhan Güner, lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Metalürji kısmında, yüksek lisansını ise Fen Bilimleri Enstitüsü’nün Metal Eğitimi alanında yaptı. İş hayatına, Ülker kümesine bağlı Murat Kimya Borik Asit Fabrikası’nda başlayan Güner, daha sonra bir gemi inşa firmasında saha mühendisi olarak çalıştı. Güner kısa bir mühlet sonra ise kendi firması Vefa Makine Konstrüksiyon’u kurarak ticaret hayatına atıldı. 1990 yılında üniversiteden arkadaşı Turan Koçyiğit ile Türkiye’de yeni bir alan olan prefabrik dalına de giren ve Vefa Prefabrik Yapılar şirketini kuran Güner, ayrıyeten 1992’den itibaren dört yıl,kurucu ortağı olduğu İleri Silah Sanayii A.Ş.’nin genel müdürlüğü vazifesini yürüttü. Orhan Güner, hala İdare Heyeti Lideri olduğu Vefa’da marka, eser tasarımı, Ür-Ge, Ar-Ge, projeler ve yatırım kısımlarını yönetiyor. Çeşitli vakıf ve derneklerin idaresinde yer alan Güner, Gebze Teknik Üniversitesi Eğitim Vakfı’nın da Kurucu Mütevelli Heyet Üyesi pozisyonunda.
Yorum Yok