Tarih boyunca Küçükköy’ün ismi bu değilmiş şüphesiz. Geçmişte bilinen ismi ‘Yeniçarohori’ymiş. Rivayete nazaran Osmanlı İmparatorluğu Midilli Adası’nı aldığında Fatih Sultan Mehmet denetim sağlayabilmek için bölgeye yeniçerileri yerleştirmiş. Köyün tarihte bilinen birinci ismi Yeniçarohori de o devir bölgede yaşayan Rumların yeniçerilerden yola çıkarak verdiği isimmiş. Balkan Harbi, 1. Dünya Savaşı ve nüfus mübadeleleri sonucu köye Boşnaklar yerleşmiş. Günümüzde Küçükköy’ün kültürel kimliğinde Boşnak kültürü büyük değer taşıyor. Elbette köyü özel kılan öbür birçok özgün paha de var.
Küçükköy, Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde, İzmir-İstanbul yolunun neredeyse çabucak kenarına kurulmuş. Hepimizin şirin bulduğu taş meskenlerden oluşan klâsik Ege kasabası dokusu, Güney Avrupa sanat köyü konsepti ve Boşnak kültürüne aitgastronomisi köyün öne çıkan öbür zenginlikleri ortasında.
Ülkemizin Ege ve Akdeniz kıyılarında, Yunanistan adalarında, Avrupa’nın ve Kuzey Afrika’nın Akdeniz’e bakan birçok bölgesinde Ege-Akdeniz tipi, taş mimari ögelerin önde olduğu sevecen köylere rastlıyoruz. Lakin geçmişten gelen bedelini geleceğe aktarmaya ve örnek olmaya çalışan, cismi küçük fakat vizyonu büyük çok fazla örnek göremiyoruz. Küçükköy sahip olduğu birçok kıymetin yanında sürdürülebilir, dirençli ve yeşil bir turizm destinasyonu olma savını taşıyor. Yaşadığımız sarsıntı felaketi, Küçükköy’ü ve onun üzere dünyaya örnek olmaya çalışan bölgeleri çok daha özel kılıyor.
Köyün bu vizyonunda yıllar evvel bölgeye yerleşen entelektüellerin, sanatkarların ve elbette mahallî halkın hissesi büyük. Öte yandan onları destekleyen kurumlar ve markalar da var. UNDP, EnerjiSA işbirlikleri ve Sabancı Üniversitesi’nin Sürdürülebilir Güç Temelli Turizm Uygulama Merkezi (SENTRUM) projesi bunlardan kimileri. Hepsinin gayesi sürdürülebilir enerjiyi odağına alan, yeşil bir turizm destinasyon modeli oluşturmak. Yani köyde heyecan dorukta. Birinci olmak büyük sorumluluk. Global ölçekte yaşadığımız güç krizleri ve yıkıcı zelzeleler üzere doğal afetlerle bunun pahasını daha yeterli anladığımız günlerden geçiyoruz. Sürdürülebilir dirençli kentler ve destinasyonlar geleceğin hayat alanlarının nasıl kurulması gerektiği konusunda örnek olacak.
Küçükköy’ün geleceğe dair umut veren vizyonu, sahip olduğu doğal ve kültürel kıymetlerle yan yana geldiğinde gerçek manasını kazanıyor. Bunları 6 başlıkta toplayabiliriz:
Boşnak kültürü
Köyün halihazırda taşıdığı kültürel mozaiğe özgün bir kıymet daha ekleyenler, 1900’lü yıllarda bölgeye göçen Boşnaklar olmuş. Restoranların menülerinden tabelalardaki isimlere kadar izlerini görebiliyorsunuz. Yemekler, müzik, kutlamalarda kullanılan klasik kıyafetler ve Balkan ülkelerinin hıdrellezi olarak nitelendirilen Klasik Boşnak Teferiç Şenlikleri bunlardan kimileri. Boşnak mutfağına ilişkin ‘soka’yı, Boşnak böreğini ve mantısını (ribitsa), trileçeyi ve kuru eti (suho meso) kesinlikle deneyin.
Sanat köyü
Küçükköy’ün özgün kıymetlerinin ve bilhassa taş mimari yapısının korunabilmesi, büyük oranda sanatkarların gayretiyle olmuş. 2010 yılı sonrasında bir küme sanatkarın köye taşınmasıyla bugün köyde 20’den fazla sanat galerisi ve atölyesi var. Bu özelliğiyle ülkemizde çok fazla örneği olmayan sanat köyü konseptini taşıyor. Sokaklarında yürürken heykel, edebiyat ve fotoğraf üzere çok sayıda sanat cinsinin örneklerine rastlamak mümkün.
Geleneksel taş mimari
Ege Denizi etrafında, bilhassa Yunanistan ve Türkiye’nin ada ve kıyılarında temsil edilen Ege tipi klâsik taş mimari, Küçükköy’e hem kültürel hem de turizm açısından bedel kazandıran en kıymetli ögelerden biri. Köy merkezindeki camiyi kesinlikle görün. Ayrıyeten Ege köylerine mahsus çeşmelerden günümüze kadar gelebilenleri orta sokaklarda keşfedebilirsiniz.
Agro-kültürel değerler
Küçükköy çok şanslı bir lokasyonda. Bu durumun en kıymetli katkısı da agro-kültürel zenginlik olmuş. O denli ki coğrafik işaretli Ayvalık zeytini bir tarafta, Bergama Kozak Yaylası’yla özdeşlemiş çamfıstığı öteki tarafta. Bir de Boşnak kültürüne ilişkin süt ve et kültürüne bağlı mandıra ve yetiştiricilik de devreye girince köy ansızın ziraî bir çeşitlilik alanına dönüşüyor.
Dünya mirası
Küçükköy’ün sağı solu daima kültürel miras. Çabucak hududundaki Bergama UNESCO Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı ve İda Madra Jeoparkı köye büyük bir kıymet katıyor. Yalnızca bunlarla da sonlu değil. UNESCO sürecinde olan ve 2013 yılında UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ndeki ‘Ceneviz Ticaret Yolu’nda Akdeniz’den Karadeniz’e kadar Kale ve Surlu Yerleşimler’e giren Foça ve Çandarlı kaleleri Küçükköy’ün yakın etrafındaki kıymetler ortasında.
Doğal güzellikler
Ayvalık adaları tüm dünya için eşsiz olduğu kadar Küçükköy için de kıymetli. Köydeki yönlendirme levhalarıyla rahatlıkla ulaşabileceğiniz görüntü alanlarından adaları izleyebilirsiniz. Şeytan Sofrası, Sarımsaklı Plajı, Badavut Tabiat Parkı içindeki küçük tuz gölü ve Küçükköy’deki süreksiz sulak alan görülmesi gereken yerlerden. Çabucak köyün hududundaki Ayvalık’ın Tuzla bölgesi ve Sarımsaklı sulak alanında yıl boyunca çok sayıda kuş çeşidine rastlamanız mümkün.
Yorum Yok